Screeningsprogramma

Jaarlijks nodigen we 750.000 vrouwen uit. Zij kunnen meedoen met een uitstrijkje of een zelfafnameset. Het uitstrijkje wordt getest op de aanwezigheid van het hoog-risicotype van het humaan papillomavirus (hrHPV). Als er hrHPV gevonden wordt, dan wordt hetzelfde uitstrijkje ook beoordeeld op cytologische afwijkingen. Met de zelfafnameset neemt de de persoon zelf vaginaal materiaal om het op te sturen naar het screeningslaboratorium. De zelfafnameset wordt alleen getest op hrHPV.

Stap 1. Uitnodigen

Personen van 30 jaar ontvangen 6 weken voor de verjaardag een vooraankondiging. Het is een eigen keuze hoe men wil deelnemen, óf een uitstrijkje laten maken bij de huisartsenpraktijk óf deelname met de zelfafnameset.

Personen van 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60 jaar ontvangen rond hun verjaardag een uitnodiging van Bevolkingsonderzoek Nederland om zich gratis te laten onderzoeken. Personen van 30 jaar ontvangen hierbij een zelfafnameset. Afhankelijk van de uitslag ontvangen personen 5 of 10 jaar later weer een uitnodiging. Personen van 45 en 55 jaar ontvangen alleen een uitnodiging als zij in de voorgaande screeningsronde hrHPV-positief waren of in de vorige ronde niet hebben meegedaan. Ook personen van 65 jaar ontvangen een uitnodiging wanneer zij op 60-jarige leeftijd hrHPV-positief en cytologie-negatief waren.

Stap 2. Screenen

Deelnemen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker kan met een uitstrijkje of een zelfafnameset.

Uitstrijkje

De persoon maakt zelf een afspraak bij de huisartspraktijk en neemt de uitnodigingsbrief met stickers mee. Laboratoriumaanvragen voor het bevolkingsonderzoek kunt u digitaal insturen. Dit kan kosteloos via ZorgDomein en VIPLive. Op de uitnodigingsbrief staat een code vermeld. Deze code vult u in op het digitale labformulier. Vervolgens plakt u één barcodesticker horizontaal op het afnamepotje. U vult het digitale labformulier in en rondt het onderzoek af. De andere barcodesticker haalt u van de brief en gooit u weg. De brief mag u weer meegeven.

Op het (digitale)labformulier kunt u bij opmerkingen aangeven of er bijzonderheden aan de portio te zien zijn. Dit is extra belangrijk als het om de volgende uitstrijkjes gaat omdat deze direct cytologisch beoordeeld worden.

• controle-uitstrijkje na 12 maanden
• een herhaaluitstrijkje (omdat er in het eerdere uitstrijkje onvoldoende celmateriaal zat)
• een uitstrijkje na een HPV positieve uitslag op de zelfafnameset.

Het advies is om bij personen met klachten en afwijkingen een uitstrijkje op indicatie te maken.

Screeningslaboratoria

Een uitstrijkje voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker wordt beoordeeld door een screeningslaboratorium in uw regio.

Zelfafnameset

Met de zelfafnameset kan de persoon zelf thuis vaginaal materiaal afnemen. De zelfafnameset wordt in het screeningslaboratorium geanalyseerd op hrHPV. Wordt er hrHPV gevonden, dan ontvangt de persoon een uitnodiging om een afspraak te maken voor een uitstrijkje bij de huisartspraktijk. Op het uitgestreken materiaal wordt een cytologische beoordeling uitgevoerd. Dit uitstrijkje valt onder het bevolkingsonderzoek en is gratis. Let op: om privacy redenen ontvangt u als huisarts geen uitslag over de zelfafnameset. Dit omdat u niet de aanvrager van het onderzoek bent.

Niet of later meedoen?

Deelname aan het bevolkingsonderzoek is vrijwillig. Personen kunnen zich eenmalig of definitief afmelden. Bij eenmalige afmelding ontvangt de persoon automatisch na 5 jaar een nieuwe uitnodiging.

Zwangerschap

Het advies is dat een persoon 6 weken na de zwangerschap weer kan meedoen.

Stap 3. Uitslag

Het uitstrijkje wordt beoordeeld in het screeningslaboratorium. Dit kan een ander laboratorium zijn dan waar u de uitstrijkjes op indicatie naartoe stuurt. Het screeningslaboratorium stuurt de uitslag naar uw Zorgmailadres. Bij vragen over de uitslag kunt u contact opnemen met het screeningslaboratorium. Uw patiënt ontvangt de uitslag van het onderzoek per brief van Bevolkingsonderzoek Nederland.

Geen hrHPV

Bij een uitslag hrHPV-negatief ontvangt de persoon over 5 jaar weer een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek. Als de persoon 40 of 50 jaar is en een uitslag hrHPV-negatief heeft dan krijgt de persoon over 10 jaar weer een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek.

Wel hrHPV

Bij een uitslag hrHPV-positief wordt een cytologische beoordeling uitgevoerd. De uitslag kan zijn:

• HPV other en PAP 1 - PAP3a1: Controle-uitstrijkje bij de huisarts na 12 maanden
• HPV 16/18 en PAP1: Controle-uitstrijkje bij de huisarts na 12 maanden
• HPV other en PAP 3a2 of hoger: Doorverwijzing naar de gynaecoloog
• HPV 16/18 en PAP2 of hoger: Doorverwijzing naar de gynaecoloog

Bij controle-uitstrijkje na 12 maanden: geen afwijkingen, persoon ontvangt volgende screeningsronde weer een nieuwe uitnodiging.

Bij controle-uitstrijkje na 12 maanden: PAP2 of hoger, doorverwijzing naar de gynaecoloog.

Onbeoordeelbaar

Herhaaluitstrijkje na 6 weken maakt deel uit van het bevolkingsonderzoek. Het is belangrijk dat er tussen het eerste en tweede uitstrijkje minimaal 6 weken zit.

Laatste screeningsronde

• 60 jaar en uitslag hrHPV-negatief: persoon ontvangt geen uitnodiging meer
• 60 jaar en uitslag hrHPV-positief en cytologie-negatief: persoon ontvangt extra uitnodiging bij 65 jaar
• 60/65 jaar en uitslag hrHPV-positief en cytologie-positief: doorverwijzing naar gynaecoloog
• 60 jaar en niet deelgenomen of uitslag zelfafnameset hrHPV-positief maar geen uitstrijkje met cytologische beoordeling: persoon ontvangt extra uitnodiging bij 65 jaar, dit is tevens de laatste uitnodiging

Stap 4. Vervolg

Stuur bij verwijzing naar de gynaecoloog de volledige uitslag inclusief KOPAC-classificatie mee bij de verwijzing. Dit vervolgonderzoek maakt géén deel uit van het bevolkingsonderzoek. De kosten hiervan worden betaald vanuit de zorgverzekering.