Bevolkingsonderzoek borstkanker | Verlate uitnodiging

Het is voorlopig niet mogelijk om vrouwen elke twee jaar uit te nodigen voor het bevolkingsonderzoek borstkanker. Dit komt door een tekort aan screeningsmedewerkers. Daarom is besloten de periode tussen twee uitnodigingen tijdelijk te verlengen naar maximaal drie jaar. Dit is de reden dat u later een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker ontvangt. Begin 2023 was de gemiddelde tijd tussen twee uitnodigingen 29 maanden.

Gelijk aanbod

Om de toegankelijkheid en gelijkwaardigheid landelijk te behouden was het nodig om de periode tussen onderzoeken te verlengen tot maximaal 3 jaar. De effecten daarvan zijn inmiddels te merken. De grootste uitschieters zijn weggewerkt. De gemiddelde tijd tussen twee uitnodigingen zit daardoor nu (2023) landelijk op 29 maanden. Dit is substantieel minder dan de maximaal 36 maanden die de staatssecretaris eerder mogelijk maakte. Let op: de 29 maanden is een landelijk gemiddelde. Het verschilt per regio of u eerder of later dan 29 maanden wordt uitgenodigd.

Tijdelijke maatregel

Het later uitnodigen zal enkele jaren duren. Mensen krijgen hun uitnodiging nu dus met vertraging. Tot wanneer deze situatie duurt, is momenteel niet bekend.

Waar kunt u terecht met vragen of zorgen?

U kunt met uw vragen terecht bij de informatielijn. Als u zich veel zorgen maakt of klachten ervaart, adviseren we u om altijd contact op te nemen met uw huisarts.

Kijk voor de laatste informatie en meest gestelde vragen op de website van het RIVM.

Update maart 2024

Veelgestelde vragen

Geldt de tijd tussen 2 uitnodigingen voor elke leeftijdsgroep?

De gemiddelde 29 maanden als tijd tussen twee onderzoeken geldt voor elke leeftijdsgroep. Op deze manier is het aanbod van het bevolkingsonderzoek borstkanker in heel Nederland uniform toegankelijk en gelijkwaardig.

Per wanneer gaat deze aanpassing in?

De aanpassing is ingegaan per begin 2021.

Kan ik buiten het bevolkingsonderzoek, onderzoek laten doen om borstkanker op te sporen?

Een mammografie, echografie of MRI kan alleen in het ziekenhuis plaatsvinden na verwijzing door de huisarts op basis van klachten of veranderingen aan de borst(en) of verwijzing vanuit het bevolkingsonderzoek. Deze onderzoeken vallen buiten het bevolkingsonderzoek. Neem bij klachten of veranderingen aan uw borst contact op met uw huisarts.

Ik maak me zorgen. In mijn familie komt borstkanker voor en ik wil niet te lang wachten op het borstonderzoek. Wat kan ik doen?

Als u zich ongerust maakt, kunt u het beste contact opnemen met uw huisarts. Uw huisarts kan met u bespreken of er sprake is van (een vermoeden van) familiaire of erfelijke borstkanker.

Ik heb klachten of ik zie een verandering aan mijn borst(en). Wat kan ik doen?

Als u klachten heeft, of een van de volgende veranderingen ziet of voelt, vraag dan uw huisarts om advies. De huisarts kan u eventueel doorverwijzen naar het ziekenhuis voor nader onderzoek. Wacht bij klachten dus niet op de uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek en maak geen afspraak in het onderzoekscentrum.

U voelt een knobbeltje, zwelling of verharding in uw borst
U ziet of voelt een bult op uw borst
U heeft deukjes of kuiltjes in uw borst
De huid van uw borst heeft putjes en ziet eruit als een sinaasappelschil
Een wondje aan uw borst dat slecht geneest
Roodheid, schilfering of intrekking van een tepel
Er komt bloed of groen, bruin, melkachtig of waterig vocht uit een tepel
U voelt een zwelling in uw oksel
Uw borst is rood en voelt warm aan
Uw borst voelt anders aan dan normaal
De vorm of grootte van uw borst verandert

Wanneer krijg ik nu mijn volgende uitnodiging?

Dat hangt af van de regio waar u woont.

Landelijk gezien is de tijd tussen 2 uitnodigingen nu gemiddeld 29 maanden. Door regionale en lokale verschillen kan dit voor u korter of langer zijn.

Wat nu als borstkanker bij mij later wordt opgespoord?

Het is moeilijk om algemeen aan te geven of een diagnose anders was geweest bij een eerdere uitnodiging. Mocht u vermoeden dat u nadelige gevolgen hebt ondervonden van een latere uitnodiging, neem dan contact op met de screeningsorganisatie van uw regio. U kunt ook ons reactieformulier invullen.

Is er nu meer kans dat borstkanker te laat wordt ontdekt?

Het bevolkingsonderzoek heeft als doel borstkanker vroeg op te sporen zodat behandeling een grotere kans van slagen geeft of de behandeling minder ernstig is. Voor sommige vrouwen kan later onderzoeken gunstig zijn als een afwijking dan wel wordt gevonden die eerder nog niet te zien was. Een langere periode tussen onderzoeken in leidt er echter ook toe dat in sommige gevallen borstkanker later wordt ontdekt en dat minder sterfgevallen kunnen worden voorkomen.

Kan ik ergens anders wel om de 2 jaar terecht voor borstonderzoek? Of waarom word ik buiten mijn regio uitgenodigd?

Voor het bevolkingsonderzoek borstkanker komt het voor dat vrouwen niet in hun eigen woonplaats terecht kunnen voor het borstonderzoek. De reden hiervoor is als volgt.

Het bevolkingsonderzoek moet voor alle vrouwen in Nederland gelijk zijn. Dat is op dit moment niet het geval. In de ene regio moeten vrouwen (veel) langer wachten op het borstonderzoek dan in een andere regio.

Om de regionale verschillen te verkleinen, hebben wij de inzet van de mobiele onderzoekscentra anders ingepland. Daardoor vindt uw onderzoek op een andere locatie plaats.

Het voordeel hiervan is dat u minder lang hoeft te wachten op het borstonderzoek. Het kan echter wel betekenen dat u verder en langer moeten reizen naar het onderzoekscentrum dan u gewend bent.

Klik hier voor de lijst met plaatsen waar we cliënten op een andere locatie uitnodigen voor het onderzoek.

Leidt dit tot meer sterfgevallen door gemiste borstkanker? Of hoeveel gevallen van borstkanker worden hierdoor gemist?

Een langere periode tussen twee onderzoeken in zorgt ervoor dat er minder gezondheidswinst behaald wordt met het bevolkingsonderzoek. De komende jaren, tot 2039, zouden bij borstonderzoek om de 2 jaar jaarlijks ongeveer 1450 sterfgevallen worden voorkomen. Een periode van 3 jaar tussen de onderzoeken zou ongeveer 60 minder voorkomen sterfgevallen geven per jaar in die periode tot 2039, bleek uit berekeningen. Later werd met nieuwe, gunstigere prognoses, deze verwachting bijgesteld naar ongeveer 30 minder voorkomen sterfgevallen per jaar. In juli 2023 werd bekend dat het streven om begin 2024 weer om de twee jaar uit te kunnen nodigen voor de volgende ronde niet gehaald wordt. Daarmee is de verwachting dat het aantal minder voorkomen sterfgevallen jaarlijks uit gaat komen tussen de 30 en 60.

Een reden hiervoor is arbeidsmarktproblematiek/personeelstekort, wat wordt daar aan gedaan?

De screeningsorganisaties zetten al lange tijd acties in om voldoende screeningslaboranten te behouden en nieuwe medewerkers te werven en op te leiden. Hieronder valt bijvoorbeeld het opzetten van extra opleidingen en arbeidsmarktcampagnes om nieuwe medewerkers aan te trekken. Verlenging van het interval is ook nodig om ruimte te maken voor het opleiden van nieuwe screeningslaboranten.

Kan ik een borstonderzoek in het ziekenhuis krijgen?

Een borstonderzoek in het ziekenhuis kan alleen na verwijzing door de huisarts bij klachten of veranderingen aan de borst(en). Neem bij klachten of veranderingen aan uw borst contact op met uw huisarts.

Naar welk ziekenhuis wordt je verwezen als je in een andere regio wordt gescreend?

De verwijzing loopt via uw huisarts. U bepaalt samen met uw huisarts naar welk ziekenhuis u gaat.

Waarom heeft het zo lang geduurd voordat jullie zijn overgegaan tot deze maatregel?

We proberen al jaren ons personeelsbestand aan te vullen, maar zoals overal in de zorg is dat heel lastig. Ook in de ziekenhuizen zijn er tekorten aan laboranten op de afdeling radiologie. Door COVID-19 heeft de screening ook nog eens 3 maanden stilgelegen en daardoor was de achterstand niet meer in te halen.

Er zijn inmiddels twee in-service opleidingen gestart, op MBO en HBO niveau maar dat zijn intensieve opleidingen waarbij het lang duurt voor je de grote aantallen medewerkers die nodig zijn, hebt opgeleid. Om die reden is nu tijdelijk de screeningstermijn naar maximaal drie jaar gegaan. Zodra er voldoende personeel is gaan we weer terug naar twee jaar.

Waarom word ik in een andere plaats uitgenodigd voor het borstonderzoek? Voorheen kon ik het onderzoek laten doen in een mobiel onderzoekscentrum in mijn eigen woonplaats.